Nieustający Medialab, czyli YOUmedia w Chicago Public Library

W publicznej bibliotece Chicago mieliśmy okazję zapoznać się z projektem edukacji medialnej dla nastolatków o nazwie YOUmedia. Projekt realizowany jest wspólnie przez Digital Youth Network oraz bibliotekę Chicago, która udostępniła na  jego potrzeby 511 m kw. bibliotecznej powierzchni w budynku swojej głównej, szacownej i monumentalnej siedziby - Harold Washington Library Center. Fundusze na wyposażenie i zatrudnienie kadry dostarczyły John D. and Catherine T. MacArthur Foundation oraz Chicago Public Library Fundation, natomiast aranżację pomieszczeń oraz projekt wyposażenia opracowali studenci z Entertainment Technology Center oraz pracownicy Institute of Play.

YOUmedia - A Digital Library Space for Teens

YOUmedia jest przestrzenią edukacyjną, która łączy młodzież, dorosłych, książki, cyfrowe technologie i społeczność użytkowników, inspirując współpracę i kreatywność. Opiekunami młodzieży (mentorami) w YM są współpracownicy Digital Youth Network oraz przeszkoleni bibliotekarze. YM posiada, prócz "klasycznych" profili w serwisach społecznościowych, własną sieć tego rodzaju, która jest wykorzystywana do dyskusji nad projektami, wymiany pomysłów oraz oceny osiągnięć użytkowników. YM realizują także mocny wątek e-włączenia: udostępniany nastolatkom sprzęt to urządzenia i oprogramowanie wysokiej jakości, na które oczywiście nie stać nastolatków - ale także nie stać ich rodziców.

Na wspólnej przestrzeni zgromadzone są tysiące książek, audiobook, filmów, gier oraz mnóstwo cyfrowych urządzeń i oprogramowania: aparatów, kamer, tabletów, notebooków, komputerów i stacji graficznych oraz oprogramowania do obróbki tekstu, dźwięku i obrazu. Prawdziwymi gospodarzami YOUmedia są nastolatkowie. Dla nich zarezerwowane są wygodne fotele i możliwość wykorzystywania wyposażenia. Czytelnicy pełnoletni, zgodnie z regulaminem, mogą być gośćmi YM wyłącznie w celu skorzystania na miejscu z książek.

W YM prócz bieżącego udostępniania nastolatkom mediów prowadzone są stałe warsztaty: fotografii cyfrowej, projektowania grafiki, tworzenia cyfrowych filmów, muzyki i gier. Bardzo ciekawe są zajęcia dla dziewcząt (analizy wpływu mediów, szczególnie reklam, na ich obraz siebie) o nazwie Digital Queendom oraz dla nastoletnich artystów i twórców słowa pisanego, mówionego i śpiewanego, które stanowi następnie treść hip-hopowego performance (Spoken Word & Hip-Hop).

Multimedialne stanowiska w YM

 YOUmedia posiada własne studio nagrań

Niezależnie od działalności bieżącej, YM proponuje swojej społeczności udział w różnych programach edukcyjnych, których zadaniem, prócz podnoszenia umiejętności, jest także obywatelskie zaangażowanie użytkowników. Przykładem może być projekt Become a digital city planner, nawiązujący do wielkiego zamierzenia planistycznego dla miasta, znanego jako Burnham Plan. W ramach projektu, każdy posiadacz komórki, aparatu lub kamery video mógł zarejestrować obrazy, które następnie wykorzystywał do skomponowania własnej wizji Chicago. Ale nie dość tego - propozycja nowego multimedialnego planu musiała być przez autora (na miarę jego możliwości i wyobraźni) poprzedzona analizą potrzeb społeczności miasta, a następnie poddana publicznej dyskusji w sieci. Kluczowym etapem projektu było przedyskutowanie, czy wizja Burnhama z 1909 roku w dalszym ciągu jest dla miasta aktualna i co można byłoby w niej poprawić.

Plakat akcji Become a digital city planner 

Kreatywne wykorzystanie mediów w YOUmedia nie ma charakteru akcyjnego. Jego użytkownicy mogą stać się  członkami Creative Innovators Team, społeczności nastolatków tworzących m.in. aplikacje i gry na mobilne urządzenia. Najaktywniejsi uczestnicy zespołu gromadzą punkty, które mogą wymienić na nagrody rzeczowe o rosnącej wartości. Zadbano także o wprowadzenie mechanizmów merytokratycznych. Młody użytkownik, po nabyciu odpowiednich kompetencji i wniesieniu twórczego wkładu na rzecz społeczności, może uzyskać z czasem "stanowisko" o nazwie Junior Mentor - czyli stać się nastoletnim ekspertem-przewodnikiem uczącym mniej zaawansowanych kolegów.

Zachęta do przyłączenia się do Creative Innovators Team

Społecznościowa sieć YOUmedia premiuje aktywnych

użytkowników nagrodami rzeczowymi

"Ścieżka kariery" użytkownika YOUmedia

Żałujemy trochę, że zgodnie z życzeniem pracowników nie mogliśmy na zdjęciach uwiecznić nastoletnich użytkowników, bowiem atmosfera YM to głośny, barwny i pełen ruchu cyfrowy plac zabaw.  Misja YM (sformułowana raczej językiem nastolatków) zawiera się bowiem w trzech punktach:

Hang out - Mess around - Geek Out

czyli 

Spędź wolny czas

(z przyjaciółmi po szkole, poczytaj książkę, pograj, zajrzyj do sieci) 

Nabałagań

(pomajstruj cyfrowymi mediami, nagraj klip, stwórz i opublikuj grafikę w sieci )

Zanurz się w cyfrowych pasjach

(włącz się w warsztaty i społeczność online, odkrywaj i twórz cyfrową muzykę, film, animację)

Należy dodać, że YOUmedia to nie tylko sposób na zajęcie wolnego czasu i bardziej refleksyjną zabawę nastolatków. Mike Hawkins, lider i guru YOUmedia zdradza nam, że projekt ma dużo głębsze tło, które można odczytać z przestrzennej aranżacji miejsca. YOUmedia ma przyciągać młodych ludzi możliwościami rozrywki, po to by zaangażować ich w bardziej systematyczne i społeczne przeżywanie oraz kreowanie idei i cyfrowych produktów. Ostatecznie zmierza to do podejmowania głębszych problemów społecznych, kształtowania postaw oraz społecznej i obywatelskiej odpowiedzialności młodzieży. Przestronne pomieszczenia YM układają się w pewien ciąg edukacyjny, którego przestrzeń wypełniona elektronicznymi mediami zwieńczona jest dość regularną częścią "refleksyjną" z tablicą, której zapisy wskazują na poważniejszą problematykę prowadzonych dyskusji.

Kierownik czytelni ;) , czyli Brat Mike - YOUmedia Coordinator and Mentor

Od elektronicznego gadżetu do społecznych dyskusji ...

... i zupełnie poważnych pytań do polityków

Wyniki młodzieżowych rozważań są umieszczane w postaci video-wypowiedzi użytkowników np. w serwisie Dear Mayor ... Letters from Chicago's Youth, prowadzonym przez młodzież pragnącą zwrócić uwagę burmistrza Chicago na ważne jej zdaniem problemy.

Videolist do burmistrza Chicago

Czy tego rodzaju pomysły można wykorzystać w Polsce? Czemu nie? Po odpowiednim sprofilowaniu (wszak edukacji potrzebują u nas także osoby dorosłe i seniorzy - jak twierdzą promujący projekt Polska Cyfrowa Równych Szans) to gotowy pomysł do wykorzystania w polskich, większych bibliotekach publicznych, które mogłyby stać się tym samym ośrodkami permanentnej cyfrowej edukacji i obywatelskiego zaangażowania dla wszystkich pokoleń Polaków.

Remigiusz Lis, Biblioteka Śląska