środa, 8 grudnia 2010

That All May Read ..., czyli Biblioteki Kongresu usługi dla osób niepełnosprawnych

Jednym z punktów wizyty w Bibliotece Kongresu (o której napiszemy jeszcze inne posty) było spotkanie z bibliotekarzami zajmującymi się pracą i usługami dla osób niepełnosprawnych. Biblioteka Kongresu od roku 1931 prowadzi i koordynuje działania The National Library Service for the Blind and Physically Handicapped (NLS). Usługę tworzenia i dystrybucji treści dźwiękowych zaprezentowała nam pani Carolyn H. Sung.

Sama Biblioteka nie zajmuje się udostępnianiem treści dźwiękowych. Robią to biblioteki regionalne, które przysyłają do BK propozycje i zamówienia na tytuły poprzez system PICS (obecnie via WWW). Propozycje tytułów są następnie przez BK zamawiane u producenta, który, po ich realizacji, wysyła je bezpośrednio do zamawiających bibliotek. W ramach usługi Biblioteka Kongresu i współpracujące z nią biblioteki rozprowadziły ok. 20 mln dokumentów audio, nagranych na kasetach i nośnikach flash. 

W realizacji tej usługi Amerykanie korzystają z szerszego, niż w Polsce, obszaru dozwolonego użytku, bowiem udźwiękowienie i rozpowszechnienie treści nie musi być poprzedzone żmudną procedurą pozyskiwania licencji na takie wykorzystanie utworu. Działając w ramach i z mocy prawa, zamawiają rocznie ok. 2000 tytułów, które są udostępniane na ok. 300 tys. urządzeń czytających. Istotne jest to, że udostępnienie treści na nośnikach, a także użyczenie urządzenia czytającego jest nieodpłatne dla zarejestrowanych osób słabo- i niewidzących. Konsekwentnie, urządzenia i nagrania przesyłane są do użytkowników przesyłkami zwolnionymi z opłat pocztowych . 

Kaseta z pamięcią flash do odczytu w urządzeniach czytających,
z widocznym nadrukiem alfabetu Braille'a
Opakowanie pocztowe na kasetę z audiobookiem
Urządzenie czytające
System udostępniania treści dźwiękowych osobom niedowidzącym funkcjonuje od 80 lat. Na początku do udostępniania treści używano płyt analogowych, potem kaset magnetycznych, obecnie są to specjalne kasety zawierające pamięć flash, pakowane na czas przesyłki w specjalnie oznakowane pojemniki. Dodatkowo w ramach tej usługi Biblioteka zamawia produkcję i rozprowadza ok. 500 tytułów drukowanych alfabetem Braile'a.

Kryteria wyboru tytułów do udźwiękowienia są stosunkowo proste: są to bestsellery, książki, które uzyskały nagrody literackie, literatura popularnonaukowa, a także utwory napisane przez osoby niepełnosprawne. Dzięki temu, że tytuły są typowane przez biblioteki regionalne, lepiej odpowiadają one potrzebom czytelników. 

z Paris, Illinois.

Remigiusz Lis, Biblioteka Śląska


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz